Podróż do Włoch Elżbiety Lubomirskiej i Stanisława Kostki Potockiego

Wspólna wyprawa do Włoch księżnej marszałkowej Lubomirskiej i jej zięcia hrabiego Stanisława Kostki Potockiego w 1785 i 1786 roku była wyjątkowym wydarzeniem w ich ruchliwym i ważnym dla polskiej kultury życiu.
W porównaniu do wcześniejszych włoskich wypraw Potockiego ta wspólna z teściową odznaczała się nie tylko odmiennym politycznie tłem wynikającym z ich aktywnego uczestnictwa w tzw. aferze Dogrumowej, ale i charakterem, innym niż ich wcześniejsze kolekcjonerskie poczynania. Afera Dogrumowej stała się ważną cezurą w życiu księżnej marszałkowej. Burzliwe wydarzenia z nią związane i pełne pasji zaangażowanie Lubomirskiej w tę polityczną intrygę były bezpośrednią przyczyną wyjazdu ze stolicy w zasadzie na stałe. A z Warszawą wiązało ją przecież ponad trzydzieści lat aktywnego towarzysko i politycznie życia, związki rodzinne, czy wreszcie jej przedsięwzięcia artystyczne – zrealizowane, rozpoczęte czy planowane i ważne dla kultury polskiej stolicy. Jej późniejszych interesów na miejscu pilnowali oczywiście plenipotenci i krewni, lecz to Łańcut, Paryż i Wiedeń były tymi miejscami, które ją głównie po tej wyprawie angażowały.

(ze Wstępu)